CENGIZ DEGERLEME SPK makina Degerlemede Dogru Adres

isletmelerde makine techizatlarin yeniden degerlemesi avantajlari

Yeni yapılandırma kanunun yasalaşması ile birlikte esasen önceki kapsamlı yapılandırma kanunlarının bir benzeri olarak kesinleşmiş vergi borçları ile kesinleşmemiş, dava safhasında, inceleme veya tarhiyat aşamasındaki vergi borçları olan işletmeler, bu borçlarını kanunda öngörülen belirli şartlarla yapılandırılıp ödeyebilecekler.Yeniden değerleme ne işe yarıyor? sorusunda kısaca cevaplamak gerekir ise makine ekipman ve taşınmazlarda yeniden değerleme iktisadi kıymetlerin net aktif değerini artırarak itfa olmamış iktisadi kıymetlerin net defter değerleri fiyat endeksindeki artış kadar artırılarak bu varlıkların maliyetlerini güncellemesini sağlamaktdır.

2016 ve 2020 yılları arasında gelir ve kurumlar vergisi, KDV veya stopaj yönünden matrah veya vergi artımı yapan işletmeler, bu yıllara ilişkin bu vergi türleriyle ilgili vergi incelemesi ve tarhiyat riskini bertaraf edebileceklerdir.Bununla birlikte işletmede mevcut olduğu hâlde kayıtlarda yer almayan veya kayıtlarda yer aldığı hâlde işletmede bulunmayan makine teçhizat, emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarla ilgili kanunda yer alan oranda vergilerin ödenmesine müteakipkayıtlarda bulunmayan makine ve ekipmanlar muhasebesel kayıtlara eklenebilecek, ayrıca kayıtlarda yer aldığı hâlde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklarla ilgili makine ve ekipman degerlemesi ile muhasebesel kayıtlar düzeltilebilecek. HJerhangi bir iktisadi işletmeye dahil taşınmazlar ve iktisadi kıymetlerin satışı ve kiralanmasından sağlanan kazançlar Vergi usul kanunun 329’uncu maddesindeki “yenileme fonu”, “kurumların en az iki tam yıl aktiflerinde yer alan taşınmazların satışından doğan kazançlara sağlanan %50 istisnası gibi uygulamalar bu ilkeden sapmalardır. Bu istisnalarda da elden çıkarma halinde elde edilen kazanca uygulanabilmektedir.

Makine ve ekipmanin yeniden Degerlemesi

Makine ve ekipmanlar ile demirbaşların yeniden değerlemesi, vergi mevzuatında 1984 yılından 2004 yılına kadar uygulanmış olup, daha sonra enflasyon düzeltmesi uygulaması ile yürürlükten kaldırılmış bir düzenlemedir. Makine ve ekipmanın yeniden değerlemesi, bilançonun aktif tarafındaki taşınmazların ve amortismana tabi kıymetlerin (makine ekipman, tesisat ve demirbaşlar vb.), önceden belirlenmiş bir endeks kullanılmak suretiyle değerlenerek değerleme gününe taşınması olarak tanımlanabilmektedir. Makine ve ekipmanların yeniden değerlemesi sonucunda, işletme varlıklarında enflasyonla ve döviz kurlarındaki aşırı artışlar sonucunda makine ve ekipman değerlerinde meydana gelen değer artışı bilançolara yansıtılabilmektedir. Yeniden değerlemeyetabi olan varlıklarda meydana gelen değer artışı üzerinden vergi ödenmiyor ya da daha düşük bir oranda vergileme yapılmaktadır.

Makine ve ekipmanlarda yeniden değerleme uygulaması, enflasyon muhasebesi uygulamasının yürürlüğü girmesiyle sonlandı. Enflasyon düzeltmesi ise ilk ve son defa 2004 yılında uygulandı ve sonraki yıllarda işletmeler taraından yapılamadı. Bunun sebebi ise enflasyon düzeltmesi yapılabilmesi için fiyat endeksindeki artışın (Yİ-ÜFE) cari vergilendirme dönemi dahil olmak üzere son üç hesap döneminde %100'den ve içinde bulunulan hesap döneminde de %10'dan fazla olması şartlarının oluşması gerekmektedir. Örnek vermek gerekir ise son üç yıldaki ÜFE endeksinin 2018 Aralık ile 2020 Aralık dönemi fiyat değişimi %34,36 olarak gerçekleşmesi, Ocak 2012 - Haziran 2021 dönemindeki endeks artışı ise %329,56 olmasıo sebebi ile pratikte uygulanamamktadır.

Vergi Usul Kanunu’nun geçici 31. maddesinde bir düzenleme yapılarak 2018 yılının Eylül ayının sonuna kadar işletmelerin bilançolarında yer alan makine ve ekipman ile taşınmazları yurtiçi üretici fiyat endeksi ile değerleyerek o günün mali tablolarına aktarma imkanı getirilmişti. Bu düzenleme 2018 Eylül itibarıyla sona erdiğinden o tarihten bugüne kadar yeniden değerlemeyle ilgili herhangibir uygulamam yapılmamıştır.

Yeniden degerleme Düzenlemesine göre kredi ve finans kuruluşları hariç bilanço esasına göre defter tutan firmalar ve fabrikalar ile işletmeler, aktiflerinde bulunan makine ekipman demirbaş ve taşınmazlar ile amortismana tabi iktisadi kıymetlerini, aktife girdiği ayı takip eden ay ile 2021 Mayıs ayı arasında yurtiçi üretici fiyatlarında oluşan artış oranında değerleyecekler ve değer artışı üzerinden %2 oranında vergi ödemek suretiyle bu uygulamadan yararlanabilecekler.

Makine vetesisatlarda yeniden degerlemenin taşınmazlar yanında amortisman tabi kıymetleri de kapsama alması, vergi oranının %5 yerine %2 oranında uygulanacak olması ve peşin ödeme yerine 3 taksit imkanının getirilmiş olması avantajlar olarak değerlendirilmektedir.

Yeniden değerleme uygulamasından yararlanan bir firma %2 vergiyi şimdi ödemek suretiyle gelecekte bu varlıkların elden çıkarılmasında vergi avantajına sahip olacaklar net aktif değeri olan ve yeniden değerlenen bir taşınmazı 2021’de elden çıkaran bir tam mükellef %2 vergi ödeyerek artırılan maliyet nedeniyle 2021 için %23 (%25-%2=), 2022’de ile %21 (%23-%2=), sonraki yıllarda vergi oranı %20’de kalırsa %18 (%20-%2=) kurumlar vergisi tasarrufu sağlarken; taşınmaz sahibi gelir vergisi mükellefi olursa bu tasarruf %38’lere (%40-%2) varan marjinal vergi avantajı yaratabilecektir.

Örnek vermek gerekirse 2012 Mayıs ayında 5 milyon TL’ye alınan bir gayrimenkulun işletmenin 50 yıllık amortismanın 10 yılını kullanarak 2022 Temmuz ayı itibarıyla 1 milyon TL amortisman ayırdığını varsayalım. Bu işletme taşınmazını düzenleme kapsamında yeniden değerlerse, taşınmazın yeni değeri yaklaşık 15 milyon TL, birikmiş amortismanın değeri ise yaklaşık 3 milyon TL, değer artışı ise [(15 milyon – 5 milyon) – (5 milyon – 3 milyon)] yaklaşık 8 milyon TL olacak. 8 milyon TL üzerinden hesaplanacak 160.000 TL vergi ise 3 taksitte ödeme avantajına sahip olmaktadır.

Özellikle başlıca faaliyetleri taşınmazların alım, satım ve inşa işleri ile devamlı olarak uğraşanların aktiflerindeki “emtia niteliğinde olmayan” taşınmazları (özellikle kiralamaya konu ettikleri taşınmazları) için yeniden değerleme yapmaları önemli avantajına sahip olacaklarıdır.Bu işletmelerin özellikle kiralayarak gelir elde ettikleri taşınmazları yeniden değerlemeye tabi tutmak suretiyle önemli bir vergi avantajına sahip olmaktadırlar.Üretim faaliyeti süren ve söz konusu makine ve ekipmanları üretimlerinde kullanan işletmeler açısından bu düzenlemenin kısa vadedeki avantajı amortisman bazındaki artış olacaktır.

Makine ve ekipmanlar ile taşınmazların yeniden degerlemesi ile işletmeler kayıtlarında maliyet bedeliyle yer alan taşınmazları ve amortismana tabi kıymetlerini yeniden değerleyip e ciddi bir vergi avantajı elde edeceklerdir. İktisadi kıymetlerin maliyet bedeli artmış olacağından, bu kıymetlerin satılması halinde, satış bedeli ile maliyet bedeli arasındaki fark olan satış karı ve dolayısıyla ödenecek vergi azalmaktadır. Böylece işletmeler enflasyonun aktifleri üzerinde oluşturduğu prim üzerinden vergi ödememiş olacaklar. Ayrıca düzenlemeye göre amortismanlar, artırılan yeni değerler üzerinden ayrılacağından ilgili hesap dönemleri itibarıyla amortisman giderleri artacak, vergi matrahı azalacak. Makine ve ekipmanların yeniden değerlemesi ile işletmeler önemli vergi avantajları elde etmiş olacaklar.

Makine ve ekipmanların yeniden degerlemesi ile birlikte firmaların sağlayacağı ikinci esaslı avantaj ise, mali tabloların daha gerçekçi ve piyasa değerlerine yakın bir değer oluşması ile birlikte başta şirket ortakları ve alacaklıları olmak üzere kredi kuruluşları için de önemli bir değerlendirme kriteri olnaktadır. Özellikle fianansman ihtiyacı olan işletmeler içinm makine degerlem raporlarında dikkate alınan makine ekipman degerlerineki artış ile birlikte firmaşarın degerleme kuruluşarındaki kredibilitesi artacak. Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri için makine ve ekpman yeniden değerleme yapılması zorunlu olmayıp kapsama giren mükelleflerin tercihine bırakılarak istayen firmalar bilançolarında kayıtlı taşınmazları yeniden değerlemeye tabi tutmayarak mevcut durumlarını muhafaza edebilmektedirler.

Türk Ticaret Kanunu’nun 376. maddesi uyarınca, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının üçte ikisini zarar sebebiyle kaybeden firmalar teknik iflas açıklamaktadır. Yeniden degerleme ile iyileşen şirket bilançoları ile birlikte firmalar kendilerini sermaye kaybı veya teknik iflastan kurtarabilecek özkaynağa ulaşıp teknik iflastan kurtulabileceklerdir.

Makine ve ekipmanlar ile taşınmazlarda yeniden değerleme uygulamasının firmalar açısından sağlayacağı üçüncü önemli avantaj ise yeni uygulanmaya başlayan finansman gider kısıtlaması ile yabancı kaynakları özkaynakları aşan işletmelerin yabancı kaynaklara ilişkin katlandıkları finansman giderlerinin bir kısmı, mali karın tespitinde kanunen kabul edilmiyor. Gider kısıtlaması uygulanması için yabancı kaynağın özkaynağı aşması yeterli. Ayrıca yabancı kaynak özkaynaktan ne kadar yüksekse kabul edilmeyecek indirim o oranda artıyor. Yapılacak makine ve tesis yeniden değerlemesi sonrasında özkaynaklarda oluşan artışlar sayesinde özkaynakları yabancı kaynaklarını aşan birçok firma finansman gider kısıtlaması kapsamından çıkma avantajına sahip olacak, bu kısıtlamadan çıkamayanlar ise en azından daha makul bir kısıtlamaya tabi olacaklardır.

Makine ve tesis degerlemesi ile ortaya çıkan değer artışı üzerinden yüzde 2 de olsa vergi ödemek karlılık ve nakit akışı yönünden sıkıntı yaşayan firmalar açısından önemli bir maliyet olmakla birlikte makine ve tesis yeniden değerleme uygulamasından özellikle yukarıda ifade edilen ömnemli avantalarda değerlendirilerek dikkate alınmalıdır.

Özet olarak Makine ekipman ve demirbaşlarda yeniden değerleme;

Firmaların bilançosunda yer alan duran varlıkların (makine ve ekipmanlar, demirbaşlar vb.) güncel değerlerine yaklaşmasıyla işletmenin mali durumunun daha gerçekçi bir hale getirilmesi ile şirket krediblitesinin arttırılması

Yeniden değerleme sonucu oluşan degerler için amortisman ayrılma imkanının olması,

Yeniden değerleme sonucu ortaya çıkan makine ve ekipmanların satılması durumunda maliyet bedellerinin değerleme sonrası bedeller esas alınarak belirlenmesi sonucu ortaya çıkacak olan vergi avantajı

Yrniden değerleme sonucunda oluşan fonun sermayeye eklenerek, teknik iflastan korunulabilmesi

Yeniden degerleme sonucu oluşan fonun firmaların özkaynağını güçlendirmesinden dolayı finansman gider kısıtlamasından kaynaklı KKEG tutarlarını azaltması avantajları bulunmaktadır.

makine tesis yeniden degerleme raporu ve Makine degerlemesi hizmet verdiğimiz sektörler Referans listesine ulaşabilirsiniz.