CENGIZ DEGERLEME Tekne Degerlemede Dogru Adres

Cozum ortagi Gayrimenkul degerleme uzmanlari, bilirkisi ve sigorta eksperlerinin vergilendirilmesi

Çözüm ortağı olarak çalışan gayrimenkul değerleme uzmanları serbest meslek makbuzu mu, fatura mı kesmeli? Çözüm ortakları Şahıs şirketi mi, limited şirket mi kurmalı? bilirkişilik ve ekspertiz faaliyetlerinin vergilendirilmesi nasıl olmaktadır? gibi sorular ile sıklıkla karşılaşılaşılmakta olup, bu yazıda bu çeşit sorulara kanun hükümleri çerçevesinde cevap verilmeye çalışacaktır.

Gayrimenkul degerleme uzmanı ve eksper tanımına kısaca değinecek olursak, bir malın değerini tespit etmede, bilgi ve yeteneği olan ve bu işi kendisine meslek edinmiş kişiler olarak tanımlanmakla birlikte ülkemizde, mahkemelerce görev alan eksperlere bilirkişi denilmektedir. Başka bir tanıma göre ise taraflar arasındaki uyuşmazlıklarda veya belli bir konuda herhangi bir şeyin değerini veya değer düşüklüğünü yahut hasarın maliyetini belirlemek üzere görevlendirilen sigorta eksperleri, bu gün artık gayrimenkul veya araç sektöründen sigorta sektörüne kadar pek çok alanda, hizmet vermektedir..Sigorta firmalarında araç hasarları ve yangın hasarlarında görev alan kişiler ise sigorta eksperi olarak anılmaktadır.Gayrimenkul piyasasında görev alan eksperlere ise gayrimenkul değerleme uzmanı olarak tanımlanmaktadır. Bu terimlerin tamamının meslekteki uzmanlığı ifade etmektedir.

Şirket, kurum veya kuruluşlar aldıkları değerleme raporları veya hizmet karşılığında eksperlere ödeme yapmaktadır. Ancak bu ödemelerin nasıl vergilendirileceği veya nasıl belgelendirileceği konusunda da mevzuatın bazı konulardaki belirsizlikleri nedeniyle zaman zaman kafa karışıklığı olduğu görülmektedir.

Gayrimenkul değerleme uzmanlığı, eksperlik, bilirkişilik gibi hizmetler sermayeden ziyade uzmanlığa dayanan, şahsi bilgi, deneyim, emek ve mesai gerektiren bir faaliyet olması, birçok alanda eğitim ve/veya sınav sonucu alınabilen sertifika ve lisanslar ile yapılabilabilmesi ayrıca lisans alınmasının yeterli olmayıp meslekte 3 veya 5 yıllık aktif tecrübe şartı aranması sebebi ile mesleğin bu özellikleri çözüm ortağı gayrimenkul değerleme uzmanlarını serbest meslek erbabı tanımına yaklaştırmaktadır.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 65. maddesinde; “Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır” denildikten sonra “serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.” hükmü olarak ifade edilmektedir.

Buna karşılık uygulamada ve özellikle mahkeme bilirkişileriyle ilgili olarak serbest meslek erbabı kabul edilmesi, defter tutulması, geçici vergi ve yıllık beyanname vermeleri, ücretleri üzerinden KDV hesaplanması gibi pek çok yükü beraberinde getirmesi sebebi ile kanun koyucu Gelir Vergisi Kanunu’nda, 2361 sayılı Kanun’la değişiklik yapmış ve mahkeme bilirkişilerine, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve türlü yarışma jürisi üyelerine yapılan ödemeleri, ücret olmasa da, “ücret sayılan ödemeler” arasında değerlendirmektedir.

Hizmetlerini bir veya birden fazla değerleme yahut danışmanlık şirketine bir hizmet alım sözleşmesi ile sunan değerleme uzmanlarının kısaca çözüm ortaklarının bu faaliyetlerinden elde ettikleri gelirin ücret geliri olarak kabul edilmesi ve ücretlerin vergilendirilmesine ilişkin hükümler çerçevesinde vergiye tabi tutulması gerekmektedir. Bu nedenle bu tür ödemeleri yapanların ödemelerini, brüt tutar üzerinden stopaj ve damga vergisi kesintisini de gösterecek şekilde bir makbuzla yapmaları (ödemenin banka aracılığı ile yapılması halinde ayrıca makbuza gerek yoktur) ve bu tür ödemeleri için ayrı bir bordro düzenlemeleri gerekmektedir.

Buna karşılık uygulamada bazı eksperlerin büro veya benzeri işyeri açmak şeklinde ve hatta burada personel çalıştırmak suretiyle verdikleri,kısacası mesleki organizasyon çerçevesinde şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına faaliyet gösterdiği görülmektedir. Bu durumda artık faaliyetin, serbest meslek faaliyeti olarak kabul edilmesi ve serbest meslek kazancına ilişkin hükümler çerçevesinde vergiye tabi tutulması gerekmektedir. Bu durumda çözüm ortaklarına ödeme yapanların ödemeleri karşılığında çözüm ortağı gayrimenkul değerleme uzmanından serbest meslek makbuzu talep etmeleri ve ödemeleri üzerinden % 20 stopaj yapmaları gerekmektedir. Bu defa damga vergisi olmayacak, ancak KDV devrede olacaktır.

Gayrimenkul değerleme uzmanlarının bu faaliyetlerinin yanı sıra bazen gayrimenkul danışmanlığı hizmeti de verdiği görülmektedir. Gayrimenkul danışmanlığı faaliyetinin ise serbest meslek faaliyet olarak kabul edilmesi ve serbest meslek kazancına ilişkin hükümler çerçevesinde vergiye tabi tutulması gereği zaten açıktır. Ancak gayrimenkul danışmanlığı hizmetinin emlâk komisyonculuğu niteliğine de bürünmemesi gerekir. Bu hükümler çerçevesinde yasak olmakla birlikte Çaynı zamanda faaliyet gelirinin ticari kazanca dönüşmesi söz konusu olmaktadır.

Buna karşılık serbest meslek erbabı olarak mükellefiyet tesis etmek isteyen gayrimenkul degerleme uzmanı ve eksperler bazen vergi daireleri nezdinde mükellefiyet tesis etmekte zorlanabilmekte vergi daireleri, gerek anılan yasa maddesi gerek eski tarihli özelgeler karşısında tereddüte düşebilmektedir.

Konuyu özetlemek gerekirse: Gayrimenkul değerleme uzmanı olup çözüm ortağı olarak çalışan şahıslar için 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 37 nci maddesi uyarınca;

-Ekspertizlik faaliyetinin, serbest meslek faaliyeti niteliğinde olan Gayrimenkul Danışmanlığı faaliyeti ile birlikte yapılması halinde söz konusu faaliyetlerin serbest meslek kazancına ilişkin hükümler çerçevesinde vergiye tabi tutulması, gerekmektedir.

Buna göre ’’kendi işyerinizde ve personel çalıştırılmak suretiyle mesleki organizasyon çerçevesinde şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabınıza yaptığınız ekspertizlik (Gayrimenkul Değerleme) hizmetinin, serbest meslek faaliyeti olarak Kabul edilmesi ve serbest meslek kazancına ilişkin hükümler çerçevesinde vergiye tabi tutulması gerektiği tabiidir.’’

Hükmü gereğince şahıs firması olup Fatura düzenleyen çözüm ortaklarının serbest meslek mükellefiyetine geçmeleri veya şirket kurmaları gerekmektedir

ornek deger artis raporu ve Makine degerlemesi hizmet verdiğimiz sektörler Referans listesine ulaşabilirsiniz.